Tác giả Pháp gốc Việt: 'Văn học giúp tôi làm lành với bản thân'

 Nhân kỷ niệm 50 năm thiết lập quan hệ ngoại giao Việt Nam - Pháp, NXB Trẻ phối hợp Viện Pháp tại TP HCM tổ chức buổi Trò chuyện Văn chương Pháp - Việt vào đầu tháng 12.

Ở buổi này, tác giả Nuage Rose (Hồng Vân), nói về trải nghiệm và cảm xúc với Ba áng mây trôi dạt xứ bèo - tiểu thuyết đầu tay mang màu sắc tự truyện của cô.

Với tác giả, quá trình từ tác phẩm thứ nhất được viết bằng tiếng Pháp cho đến tác phẩm thứ ba được viết bằng tiếng Việt có thể được xem như hành trình tìm lại quá khứ và tha thứ cho chính mình.

"Ở một độ tuổi nhất định tôi mới có đủ thời gian để quay về quá khứ, quá khứ đã giúp tôi trở thành tôi, và kết nối mình lại với nội tâm nhiều hơn. Nó giúp mình làm lành với chính bản thân đã. không làm lành với chính bản thân mình thì không thể làm lành được với ai cả", Nuage Rose nói.

Nuage Rose bắt đầu công việc viết lách bằng tác phẩm Trois Nuages au pays des nénuphars lấy bối cảnh Việt Nam trong giai đoạn kháng chiến chống Mỹ và thời bao cấp, xuất bản lần đầu bằng tiếng Pháp, trên đất Pháp năm 2013 trước khi được dịch sang tiếng Việt và xuất bản tại Việt Nam năm 2017 với tên Ba áng Mây trôi dạt xứ bèo. Tác phẩm thứ hai của cô - 120 ngày Mây thì thầm với gió - lấy bối cảnh chính là nước Pháp trong làn sóng Covid-19 đầu tiên, được viết bằng tiếng Việt và xuất bản tại Việt Nam năm 2021.

Trong đó, Ba áng mây trôi dạt xứ bèo đã được Ban độc giả và NXB Hội nhà văn ở Pháp trao giải thưởng sách "Được yêu thích nhất năm 2013" (Coup de Coeur), được đón nhận ở nhiều hội chợ sách uy tín ở châu Âu.

"Tôi không phải là nhà văn, không biết biết những tiểu thuyết ly kỳ. Tôi chỉ biết viết những gì động chạm đến bản thân, gia đình, đất nước của mình, những gì tôi đã trông thấy", Nuage Rose nói về thể loại tự truyện hư cấu.

Dự buổi giao lưu, Phó Giáo sư, Tiến sĩ Phạm Văn Quang - trưởng bộ môn Văn học - Văn hóa, khoa ngữ văn Pháp, Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn TP HCM, nhận định: "Văn chương bắt đầu từ tự thuật, nó khởi đi từ bản thân và viết về bản thân, dù bằng cách này hay cách khác nó có thể được hư cấu hóa, quay lại cốt lõi vẫn là viết về bản thân, tức là tôi viết về tôi nhưng không có tôi".

Ông cũng cho rằng việc tác giả kể lại những trải nghiệm tác động lên cuộc sống của họ là hành động can đảm. "Người ta có thể nghiên cứu về lịch sử cá nhân trên những tác phẩm này, về phân tâm học, giáo dục học. Tự thuật là một trong những dạng để suy tư cho câu hỏi muôn thuở 'tôi là ai'. Độc giả không chỉ đọc về cuộc đời tác giả, mà có thể đọc được những chất vấn về chính mình thông qua những câu chuyện đó", ông nói thêm.

Bên cạnh những tác phẩm nổi tiếng của Pháp được dịch sang tiếng Việt hay tác phẩm Việt được dịch sang tiếng Pháp, còn có một nhóm tác phẩm do những tác giả người Việt viết bằng tiếng Pháp. Theo PGS.TS Phạm Văn Quang, đây là một mảng văn chương rất cần được khai thác, được xem như cầu nối văn hóa giữa Pháp và Việt. Một thống kê vào năm 2010 cho thấy có khoảng 400 tên sách được xuất bản bằng tiếng Pháp của 180 tác giả người Việt.

Nuage Rose Hồng Vân vốn là Kỹ sư tin học, từng giữ vị trí Tùy viên kinh tế - thương mại Pháp tại Việt Nam, Tổng thư ký phụ trách ASEAN - Đại sứ quán Pháp tại Singapore. Tác giả sinh sống và làm việc tại Paris hơn bốn mươi năm.

Ngạn Bình