Kon Tum tham vọng thành thủ phủ sâm Ngọc Linh

 Sau gần 20 năm sưu tầm và nhân giống sâm Ngọc Linh, ông Huỳnh Văn Liêm, Phó giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh Kon Tum, cho biết tỉnh hiện có khoảng 1.240 ha. Số lượng này tập trung chủ yếu ở huyện Tu Mơ Rông với hơn 1.190 ha, còn lại ở huyện Đăk Glei.

Năm 2022, tỉnh này đặt mục tiêu trồng mới 500 ha sâm Ngọc Linh, trong đó, huyện Tu Mơ Rông được giao trồng 490 ha, còn lại tại huyện Đăk Glei.

Kon Tum cũng kỳ vọng đến 2025 sẽ phát triển khoảng 4.500 ha sâm Ngọc Linh và khoảng hơn 10.000 ha cây dược liệu khác. Đến 2030, con số này tăng lên trên 10.000 ha sâm Ngọc Linh và tham vọng trở thành thủ phủ sâm Ngọc Linh và dược liệu lớn nhất Việt Nam.

Để thực hiện mục tiêu này, hiện Kon Tum chủ động giao cho các địa phương liên kết với doanh nghiệp cùng nông dân phát triển. Trong đó, ngoài vai trò là chuỗi cung ứng, doanh nghiệp sẽ là đầu mối cung cấp nguồn giống cho người dân.

Ông Trần Hoàn, Chủ tịch HĐQT Công ty cổ phần Sâm Ngọc Linh Kon Tum, cho biết hàng năm, doanh nghiệp tặng mỗi hộ 100 cây sâm Ngọc Linh giống để họ tự phát triển kinh tế.

"Năm nay, công ty tặng một triệu cây giống (gồm có sâm Ngọc Linh) cho đồng bào dân tộc Xê Đăng ở Kon Tum. Đồng thời, chúng tôi cho bà con trong vùng đến vườn làm việc, học kỹ thuật gieo trồng, chăm sóc để họ có thể tự phát triển vườn sâm của gia đình", ông nói.

Trong khi đó, Công ty cổ phần sâm Ngọc Linh Tu Mơ Rông Kon Tum ký cam kết bao tiêu sản phẩm Sâm Ngọc Linh, ngũ vị tử, sa nhân tím, hồng đẳng sâm và các loại dược liệu khác với Ủy ban nhân dân xã Ngok Lây. Mục tiêu, tạo đầu ra cho nông dân vùng này, đồng thời cam kết thu mua theo giá thị trường.

Các công ty sản xuất và phân phối dược phẩm ở khu vực phía Bắc và Tây Nguyên cũng đang lên kế hoạch xây dựng vùng nguyên liệu về sâm Ngọc Linh tại Kon Tum.

Lãnh đạo một doanh nghiệp dược phẩm ở Hà Nội, cho biết công ty ông đang lên kế hoạch trồng khoảng 100 ha sâm Ngọc Linh để phục vụ cho sản xuất và chế biến dược phẩm sau này. "Chúng tôi đã tìm được nguồn cung cấp cây giống và đang thuê chuyên gia nghiên cứu để thẩm định và chọn vùng trồng phù hợp", ông nói.

Sâm Ngọc Linh, loại sâm có hàm lượng saponin cao, được đưa vào danh sách quốc bảo của Việt Nam - một trong những sản phẩm quan trọng nhất về dược liệu. Chủ tịch nước Nguyễn Xuân Phúc lúc còn làm Thủ tướng, từng đề nghị Trung tâm Quốc gia nghiên cứu và phát triển sâm Ngọc Linh, trong đó yêu cầu làm rõ sâm này là đặc hữu của Việt Nam, là loại sâm tốt nhất thế giới.

Saponin là chất có lợi cho sức khỏe. Trong sâm mà chứa hàm lượng saponin càng nhiều thì càng có chất lượng tốt. Theo Trung tâm nghiên cứu và phát triển sâm Ngọc Linh, các loại sâm của Triều Tiên, Hàn Quốc chỉ có khoảng 26 saponin với cấu trúc hóa học thông thường, còn sâm Ngọc Linh của Việt Nam có đến 56 saponin (nhiều hơn gấp đôi).

Ngoài ra, chỉ sâm Ngọc Linh mới có hợp chất saponin dammaran chứa ocotillol với majonosid-R2 (MR2), chiếm hơn 50% hàm lượng saponin trong sâm. Chất này giúp sâm Ngọc Linh có thể bào chế thành các dược liệu để trị được nhiều bệnh lý nguy hiểm. Do vậy, đây được xem là loại sâm quý nhất thế giới.

Để sâm Ngọc Linh phát triển bền vững, lãnh đạo tỉnh Kon Tum cho biết đang giám sát các vùng trồng chặt chẽ. Những huyện có diện tích sâm lớn đang được tỉnh xúc tiến cấp tem sản phẩm sâm Ngọc Linh cho các doanh nghiệp, tổ chức, cá nhân để có thể truy xuất nguồn gốc và vùng trồng để quản lý chặt chẽ hơn và giảm được tình trạng hàng nhái, hàng giả kém chất lượng.

Cả nước có 2 tỉnh đang trồng sâm Ngọc Linh là Quảng Nam và Kon Tum. Trong đó, Quảng Nam được Chính phủ quy hoạch trồng khoảng 16.000 ha, còn Kon Tum là 17.000 ha. Quảng Nam có khoảng 20 doanh nghiệp tham gia ký hợp đồng thuê môi trường rừng trồng sâm với diện tích trồng đạt 7.000-8.000 ha.

Số lượng sản phẩm cung ứng ra thị trường của tỉnh này cũng khá đều đặn. Vào mùng một hàng tháng, phiên chợ sâm được mở tại trung tâm huyện Nam Trà My (Quảng Nam). Giá của chúng giao động tùy tuổi đời và trọng lượng của sâm quanh mức 80-250 triệu đồng một kg.

Còn tại Kon Tum, tỉnh đã và đang lên kế hoạch giới thiệu sâm đến khách du lịch thông qua hội chợ, các lễ hội du lịch...

Thi Hà