Chủ tịch Hạ viện Mỹ Nancy Pelosi xuống sân bay Tùng Sơn Đài Bắc khoảng 21h44 tối nay, sau 6 tiếng kể từ khi bà rời thủ đô Kuala Lumpur, Malaysia.
Đón tiếp bà Pelosi tại sân bay là lãnh đạo cơ quan đối ngoại Đài Loan Joseph Wu. Một quan chức Đài Loan cho biết bà Pelosi dự kiến ở lại Đài Bắc qua đêm và gặp lãnh đạo Đài Loan Thái Anh Văn vào sáng mai, sau đó rời hòn đảo vào buổi chiều.
"Chuyến thăm của chúng tôi tới Đài Loan thể hiện cam kết không lay chuyển của Mỹ trong ủng hộ nền dân chủ của hòn đảo. Các cuộc thảo luận của chúng tôi với lãnh đạo Đài Loan sẽ tập trung vào tái khẳng định sự ủng hộ dành cho đối tác của chúng tôi, thúc đẩy lợi ích chung, trong đó có tăng cường khu vực Ấn Độ - Thái Bình Dương tự do và rộng mở", bà Pelosi viết trên Twitter sau khi tới hòn đảo.
"Tinh thần đoàn kết của Mỹ với 23 triệu người Đài Loan hiện nay quan trọng hơn bao giờ hết", bà cho biết thêm.
Cơ quan đối ngoại Đài Loan cho rằng chuyến thăm của bà Pelosi cho thấy sự ủng hộ "vững như bàn thạch" của Mỹ đối với hòn đảo và sẽ thúc đẩy quan hệ giữa hai bên.
Ngay sau đó, Bộ Ngoại giao Trung Quốc ra thông cáo "phản đối và lên án nghiêm khắc" chuyến thăm Đài Loan của bà Pelosi, cho rằng hành động này "vi phạm nghiêm trọng nguyên tắc Một Trung Quốc và các điều khoản của ba tuyên bố chung Trung - Mỹ".
Cơ quan này cho rằng chuyến thăm "tác động nghiêm trọng tới nền tảng chính trị trong quan hệ Trung - Mỹ", "phá hoại hòa bình, ổn định trên eo biển Đài Loan" và "gửi tín hiệu sai lầm nghiêm trọng tới các thế lực ly khai đòi Đài Loan độc lập".
"Những động thái này giống như đùa với lửa và cực kỳ nguy hiểm. Những người chơi với lửa sẽ bị bỏng", tuyên bố của Bộ Ngoại giao Trung Quốc có đoạn.
Bộ Quốc phòng Trung Quốc cho hay quân đội nước này đã được đặt trong tình trạng báo động cao và sẽ "tiến hành các hoạt động quân sự có mục tiêu" để đối phó với chuyến thăm Đài Loan của bà Pelosi.
Bộ Tư lệnh Chiến khu miền Đông Trung Quốc khẳng định sẽ tiến hành các cuộc diễn tập phối hợp trên không và trên biển ở phía bắc, tây nam, đông bắc đảo Đài Loan từ tối nay và sẽ phóng thử tên lửa ở vùng biển phía đông đảo Đài Loan.
Trong khi đó, Xinhua thông báo quân đội Trung Quốc sẽ tiến hành các cuộc diễn tập bắn đạn thật tại 6 khu vực xung quanh Đài Loan từ ngày 4/8 đến ngày 7/8. Các tàu thuyền, máy bay bị cấm đi vào các khu vực này.
Nhà Trắng và Lầu Năm Góc chưa bình luận về thông tin.
Truyền thông Trung Quốc cho biết trong khi chuyên cơ chở bà Pelosi tiếp cận đảo Đài Loan từ hướng đông, một tiêm kích Su-35 Trung Quốc đã xuất hiện tại eo biển Đài Loan, nằm ở phía tây hòn đảo. Tuy nhiên, cơ quan phòng vệ Đài Loan bác bỏ thông tin này.
Đài NHK của Nhật đưa tin trước khi chuyên cơ chở bà Pelosi đến gần đảo Đài Loan, 5 máy bay tiếp dầu KC-135 của Mỹ đã cất cánh từ Kadena hướng xuống phía nam, theo sau là 8 tiêm kích F-15.
Đây là chuyến thăm đầu tiên của một chủ tịch Hạ viện Mỹ tới hòn đảo sau 25 năm. Bà Pelosi cũng là nhà lập pháp cấp cao nhất của Mỹ thăm Đài Loan kể từ khi cựu chủ tịch Hạ viện Newt Gingrich tới đây năm 1997.
Chuyến thăm nằm trong khuôn khổ chuyến công du châu Á của Chủ tịch Hạ viện Mỹ cùng phái đoàn quốc hội với 4 điểm đến gồm Singapore, Malaysia, Nhật Bản và Hàn Quốc.
Đài Loan là vấn đề nóng trong quan hệ song phương Mỹ - Trung những năm gần đây. Trung Quốc luôn coi Đài Loan là một tỉnh chờ thống nhất và tuyên bố sẵn sàng sử dụng vũ lực nếu cần. Mỹ cam kết tôn trọng nguyên tắc "Một Trung Quốc", nhưng tiếp tục duy trì quan hệ với Đài Loan và cung cấp cho hòn đảo các loại khí tài hiện đại.
Trung Quốc trước đó tuyên bố chuyến thăm Đài Loan của bà Pelosi là "hành vi liều lĩnh, khiêu khích" và Washington sẽ phải trả giá. Trong khi đó, Nhà Trắng cho rằng Bắc Kinh không nên "phản ứng thái quá" về chuyến thăm, nhằm tránh gây khủng hoảng ở khu vực.
Chuyến thăm Đài Loan của bà Pelosi diễn ra chỉ vài ngày sau cuộc điện đàm đầu tiên trong 4 tháng giữa ông Biden và Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình. Ông Biden trước đó cho rằng chuyến thăm "không phải ý tưởng hay vào thời điểm hiện tại". Tuy nhiên, trong cuộc họp báo ngày 21/7, bà Pelosi nói "điều quan trọng là chúng tôi phải thể hiện sự ủng hộ với Đài Loan".
Thanh Tâm (Theo Reuters)