Thừa nhận có dịch TCM nhưng không công bố

Chiều tối 25-10, Bộ Y tế đã có cuộc gặp mặt báo chí phối hợp tuyên truyền phòng chống bệnh dịch nguy hiểm và mới nổi. Trong đó chủ đề được báo giới đặc biệt quan tâm đó là việc công bố hay không công bố dịch TCM và Bộ Y tế đã kiểm soát, khống chế dịch bệnh nguy hiểm này như thế nào.

Bộ Y tế cho rằng, bệnh TCM chưa đến mức phải công bố thành dịch trên phạm vi cả nước và nguyên nhân khiến bệnh gia tăng trong thời gian vừa qua là do lỗi của... truyền thông?.

1.001 lý do không công bố dịch

Dịch TCM hiện vẫn đang lây lan rộng khắp 63/63 tỉnh thành của cả nước với gần 78.000 ca mắc và 137 ca tử vong tại 27 tỉnh thành; số ca mắc mấy tuần gần đây liên tục tăng cao. Tuy nhiên, nói về việc công bố hay không công bố dịch TCM, Bộ Y tế đã đưa ra vô vàn lý do và khẳng định sẽ không công bố dịch.

Trẻ mắc TCM (Ảnh minh họa)

Bộ trưởng Nguyễn Thị Kim Tiến nói: “Trước đây VN có dịch H5N1, H1N1, dịch tả và hiện nay là dịch sốt xuất huyết với nhiều trường hợp mắc nhưng chưa bao giờ công bố dịch. Các nước xung quanh cũng có dịch TCM với tỷ lệ chết cao 10-30% nhưng không ai công bố. Theo luật, chúng ta vừa không đủ tiêu chí công bố trong khi các ca bệnh tại điểm “nóng” lại đang giảm dần nên không có lý do gì để tiến hành công bố dịch vào thời điểm này cả. TCM là dịch lưu hành tại địa phương, dịch ở nhóm trẻ em, tập trung chủ yếu ở ĐBSCL, các nước xung quanh cũng đều có dịch cả… Đã nước nào công bố dịch mà chúng ta phải đi công bố?

Khi công bố dịch tức là đặt cả nước vào tình trạng khẩn cấp. Các đồng chí muốn công bố thì tất cả những ai vào VN sẽ bị kiểm soát, lấy máu, lấy phân xét nghiệm…. ảnh hưởng rất nhiều đến du lịch, giao thông vận tải. Cho nên, dịch chỉ được công bố trong tình huống cần thiết, phù hợp với thông lệ”- bà Tiến cho biết.

Về vấn đề này, TS. Nguyễn Văn Bình, Cục trưởng Cục Y tế dự phòng (Bộ Y tế) cũng quả quyết: “Chỉ khi nào các địa phương đã áp dụng đúng, đủ các biện pháp dập dịch của Bộ Y tế mà vẫn không khống chế được dịch bệnh thì mới phải tiến hành công bố để dập dịch. Nhưng các tỉnh trước đây có số mắc cao đang tiếp tục giảm dần chứng tỏ ta đã kiểm soát dịch rất tốt, xử lý đến từng ca bệnh”(!?)

Ông Bình dẫn chứng: “Nhật Bản hiện có 306.000 ca (trung bình 2,5 ca/1.000 dân); Singapo là 15.0000 ca (3 ca/1.000 dân) còn VN chưa đến 1 ca/1.000 dân. Tôi cho rằng, chúng ta đã kiểm soát thành công sự gia tăng của bệnh TCM”.

Tuy không công bố dịch nhưng Bộ Y tế thừa nhận, VN có dịch TCM, và mặc dù không công bố nhưng ngành y tế và các bộ ngành liên quan vẫn đang ráo riết triển khai các biện pháp chống dịch. Hiện tại các địa phương phía Nam đã có chiều hướng giảm đáng kể số mắc và tử vong; còn lại các tỉnh phía Bắc rải rác thêm số ca mắc mới.

Bệnh tăng do lỗi của… truyền thông?

Bộ Y tế cho rằng, bệnh TCM tăng có phần do lỗi của... truyền thông?

Báo giới liên tục chất vấn tại sao nói dịch được kiểm soát nhưng vẫn gia tăng số mắc và tử vong? Bộ trưởng Nguyễn Thị Kim Tiến một mực cho rằng, truyền thông phòng chống dịch TCM thời gian qua không trúng đích khiến người dân không hiểu và trách nhiệm là do lỗi của… truyền thông!?

Bà Tiến nói: “Truyền thông đại chúng mới chỉ làm được phần “ngọn”. Tivi suốt ngày chỉ quay cảnh bệnh nhân có bọng nước nhập viện mà không quay cảnh… rửa tay của trẻ. Tôi nói mãi các đồng chí quay dùm cảnh rửa tay nhưng không có; tôi đề nghị chuyển tải thông điệp các bà mẹ rửa tay cho con nhưng hầu như không có thông điệp nào chỉ thỉnh thoảng chạy chữ mà không hề có một hình ảnh. Thế thì thử hỏi lỗi tại ai? Lỗi tại truyền thông chứ ai”.

“Bộ Y tế đã chuyển tải thông điệp phòng bệnh cho các địa phương nhưng qua kiểm tra chúng tôi thấy, các tỉnh lại không chịu chi kinh phí hoặc chi rất khiêm tốn cho truyền thông. Trong khi đó, đội ngũ cộng tác viên đến tận nhà vận động bà mẹ vệ sinh phòng bệnh chưa làm được nhiều do lực lượng mỏng, kinh phí thấp. Các tỉnh không chịu chi kinh phí, Bộ Y tế cũng không thể bỏ tiền ra cho từng địa phương chống dịch được”- bà Tiến nói thêm.

Bộ Y tế cho hay, Bộ này đã mời các chuyên gia của Tổ chức Y tế thế giới về các lĩnh vực vi sinh, dịch tễ, điều trị, giám sát, truyền thông và tổng hợp kinh nghiệm phòng chống dịch ở các nước  tới VN để tham gia hỗ trợ phòng chống dịch.

Bộ này cũng cho biết thêm, ngày 24-10 vừa qua, phía Bộ Tài chính đã chính thức phê duyệt một khoản kinh phí phục vụ cho công tác phòng chống dịch TCM để có thêm nguồn lực chống dịch đạt hiệu quả hơn.