Thủ tướng nhận trách nhiệm về vụ Vinashin

Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng thường đăng đàn vào các kỳ họp Quốc hội cuối năm. Ảnh: Hoàng Hà

Vừa dứt phần đọc văn bản giải trình một số vấn đề kinh tế xã hội, Thủ tướng nhận ngay câu hỏi hóc búa của những đại biểu trực ngôn như Phạm Thị Loan, Nguyễn Minh Thuyết về câu chuyện Vinashin.

Là người điều hành một tập đoàn tư nhân phải tự bươn trải, vật lộn để đạt được quy mô lớn như ngày nay, đại biểu Loan luôn trăn trở về hiệu quả sử dụng vốn tại các tập đoàn, tổng công ty một thời được xem là con cưng của nhà nước. Băn khoăn khi Chính phủ chủ trương khoanh nợ cho Vinashin khiến các ngân hàng và đối tác có nguy cơ thua thiệt 15.000 tỷ đồng mỗi năm, bà Loan còn lo lắng hơn khi Tập đoàn Dầu khí Việt Nam - nơi nhận chuyển giao một phần tài sản của Vinashin, cũng có những biểu hiện đầu tư dàn trải và nguy cơ lâm vào tình trạng tương tự nếu Nhà nước không chấn chỉnh công tác quản lý, giám sát.

"Tập đoàn Dầu khí Việt Nam chỉ khác Vinashin ở chỗ Vinashin phải đi vay để đầu tư, còn họ có sẵn tiền Nhà nước để lại để rộng tay đầu tư. Họ mở trường đại học, lập ngân hàng, thậm chí có cả taxi dầu khí và nay lại thêm nhiệm vụ đi đóng tàu. Trong khi cả nước đang thiếu ngoại tệ thì họ mang 3,2 tỷ USD sang Venezuela đầu tư. Đề nghị Quốc hội có nghị quyết đặc biệt về giám sát sử dụng vốn tại Tập đoàn Dầu khí Việt Nam", bà Loan cương quyết nói và không quên chất vấn tại sao Chính phủ quyết để lại cho Tập đoàn Dầu khí hơn 3.000 tỷ đồng cho dù hơn 50% đại biểu phản đối.

Đại biểu Nguyễn Minh Thuyết đã gửi trước 2 câu hỏi tới Thủ tướng, nhưng cũng đứng lên chất vấn trực tiếp nhằm truy đến cùng trách nhiệm cá nhân liên quan tới sự sụp đổ của Tập đoàn Công nghiệp Tàu thủy Việt Nam. Điểm lại nỗ lực của Chính phủ và các thành viên đã nhiều lần báo cáo, giải trình và nhận trách nhiệm, tuy nhiên ông Thuyết nói thẳng mình không đồng tình với sự tự phê bình của Chính phủ cũng như việc Thủ tướng chỉ nhận trách nhiệm với tư cách là người đứng đầu Chính phủ.

"Thủ tướng là người được pháp luật giao quyền đối với tập đoàn, tổng công ty Nhà nước. Trong quá trình thực hiện đó có nhiều sai phạm, vì vậy Thủ tướng cần dựa vào pháp luật để xác định rõ hơn trách nhiệm của mình. Trước Quốc hội, trước dân, mong Thủ tướng kiểm điểm, phê bình nghiêm túc hơn", ông Thuyết nói. Để dẫn chứng cho nhận định của mình, đại biểu Thuyết nhắc lại chuyện ông Phạm Thanh Bình vừa là Chủ tịch Hội đồng quản trị vừa kiêm nhiệm chức Tổng giám đốc trong thời gian dài, vi phạm các quy định hiện hành. Ông Thuyết là đại biểu từng đề nghị bỏ phiếu tín nhiệm với Chính phủ về câu chuyện Vinashin hồi đầu kỳ họp, nhưng không được Quốc hội tán thành.

Sau chất vấn của 3 đại biểu đầu tiên, cả nghị trường lặng yên chờ đợi phản ứng của Thủ tướng. Mất vài giây ngập ngừng, Thủ tướng nhanh chóng đi vào từng câu hỏi của các đại biểu. Ông mong Quốc hội thông cảm vì mình không thể trả lời từng chi tiết trong đề án tái cơ cấu Vinashin, cũng như những vấn đề cụ thể mà đại biểu Loan nêu ra. Ông nhắc lại những việc Chính phủ đã làm nhằm nỗ lực tái cơ cấu Vinashin theo đúng chủ trương của Đảng và pháp luật Nhà nước. Thủ tướng tin tưởng vào tính khả thi của đề án tái cơ cấu, nhưng cũng thừa nhận để các mục tiêu trở thành hiện thực và thành công không phải quá trình dễ dàng, đỏi hỏi quyết tâm của Chính phủ, nỗ lực của các bộ ngành và đặc biệt là sự chia sẻ, ủng hộ, giám sát của đại biểu Quốc hội và nhân dân cả nước.

"Đại biểu Thuyết có hỏi nhận trách nhiệm thế nào, tôi muốn nói là chúng tôi đã trình bày nghiêm túc trước Quốc hội. Những người lãnh đạo tập đoàn cố ý làm trái, cơ quan chức năng xử đúng theo pháp luật. Còn Chính phủ, Thủ tướng có trách nhiệm quản lý nhà nước và chủ sở hữu, chúng tôi cũng đã nói rõ. Từ đó, là người đứng đầu tôi cũng xin nhận trách nhiệm", Thủ tướng nói. Ông phải nhắc đi nhắc lại điều này nhiều lần trong suốt buổi chất vấn, khi các đại biểu liên tiếp truy trách nhiệm cá nhân.

Ông cho biết, Thủ tướng, các Phó thủ tướng và các thành viên Chính phủ có liên quan đã tới việc quản lý nhà nước và chủ sở hữu với Vinashin đang kiểm điểm và làm rõ trách nhiệm. "Kết luận kiểm điểm trách nhiệm cụ thể thế nào chúng tôi sẽ công khai", Thủ tướng Dũng cam kết.

Giải trình rõ hơn về trách nhiệm của Thủ tướng với tư cách được pháp luật giao một số quyền với Vinashin nói riêng và tập đoàn nhà nước nói chung, Thủ tướng cho biết đã ban hành các văn bản cụ thể hóa các nhiệm vụ cho các cơ quan, cá nhân liên quan. Về phần mình, Thủ tướng có nhiệm vụ ra quyết định thành lập tập đoàn, các tổng công ty theo đề nghị của các cơ quan chức năng, phê duyệt chiến lược, quy hạch phát triển và quyết định hội đồng quản trị và chủ tịch hội đồng quản trị.

Thừa nhận còn nhiều lúng túng trong việc triển khai thí điểm mô hình tập đoàn Nhà nước, tuy nhiên, ông giải thích việc kiêm nhiệm chức vụ tại Vinashin có nguồn gốc từ quá khứ, qua hai đời Thủ tướng tiền nhiệm là Võ Văn Kiệt và Phan Văn Khải. Về phần mình, Thủ tướng Dũng cho biết đã có văn bản nhắc nhở các cơ quan chức năng phải tìm tổng giám đốc cho Vinashin để thực hiện đúng luật, nhưng do các đơn vị báo cáo chưa tìm được.

"Chúng tôi sẽ kiểm điểm, làm rõ việc này như thế nào", Thủ tướng hứa. Ông cũng tái khẳng định quyết tâm của Chính phủ khi tái cơ cấu Vinashin và rút kinh nghiệm để ngăn không cho xảy ra những chuyện tương tự tại các tập đoàn, tổng công ty Nhà nước khác.

Về việc Tập đoàn Dầu khí Việt Nam liên danh với đối tác Venezuela, Thủ tướng khẳng định đây là chủ trương đúng đắn của Chính phủ bởi Việt Nam thiếu năng lượng và phải tìm kiếm nguồn mới để đảm bảo an ninh năng lượng.

Ngoài vấn đề Vinashin, ông Nguyễn Minh Thuyết còn nêu trực tiếp tại hội trường việc website Chính phủ (một tờ báo điện tử thuộc Chính phủ) đăng một số bài báo phê bình đại biểu Quốc hội mà ông gọi là theo kiểu chụp mũ.

"Tôi cũng như các đại biểu khác hoan nghênh sự phê bình. Nhưng sự phê bình đó phải trên tinh thần hiểu biết pháp luật và đi vào cụ thể vấn đề, chứ không theo kiểu chụp mũ, chung chung. Tôi xin hỏi ai đã chỉ đạo đăng tải các bài như vậy? Liệu có phải là hành động khôn ngoan? Theo tôi đăng như vậy không đúng chỗ", ông Thuyết nói.

Không trả lời trực tiếp vào vụ việc đại biểu Thuyết nêu, Thủ tướng cho biết ông không trực tiếp quản lý chỉ đạo một tờ báo cụ thể nào, mà chỉ thường xuyên quan tâm, chỉ đạo báo chí Việt Nam nói chung làm sao hoạt động theo đúng chủ trương của Đảng, pháp luật của Nhà nước và đúng tôn chỉ mục đích của mình. "Website Chính phủ có chức năng là một tờ báo điện tử thuộc Văn phòng Chính phủ, cũng phải thực hiện đúng chủ trương, pháp luật. Nếu đăng tải thông tin sai pháp luật, chủ trương thì phải chịu trách nhiệm", ông khéo léo trả lời.

Phiên đăng đàn của Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng sáng nay được kỳ vọng sẽ giải đáp thỏa đáng hơn các vấn đề đại biểu và cử tri cả nước quan tâm, sau 2 ngày Quốc hội chất vấn 7 bộ trưởng và 2 phó thủ tướng.

Tại kỳ họp này, trong 228 chất vấn bằng văn bản mà các đại biểu Quốc hội gửi tới Chính phủ và các bộ trưởng, trưởng ngành, có tới 28 chất vấn với 44 câu hỏi dành cho Thủ tướng, nhiều thứ hai sau Bộ trưởng Công Thương (38 chất vấn).

Hai ngày qua, 4 bộ trưởng Công Thương, Y tế, Tài chính và Giao thông Vận tải đã thay nhau giải trình về những vấn đề nóng hổi như thiếu điện, nhập siêu, nợ công, lạm phát, quá tải bệnh viện, viện phí, ùn tắc, tai nạn giao thông... Ngoài danh sách đăng đàn chính thức, 3 vị bộ trưởng khác là Thống đốc Ngân hàng Nhà nước, Bộ trưởng Tài nguyên Môi trường, Bộ trưởng Kế hoạch Đầu tư và đích thân 2 phó thủ tướng cũng tham gia giải đáp thắc mắc của các đại biểu.

Mỗi phiên chất vấn, hàng chục lượt đại biểu đăng ký đặt câu hỏi và tranh luận trực tiếp. Các bộ trưởng đều chuẩn bị kỹ càng và cố gắng trả lời cặn kẽ, tuy nhiên chừng đó chưa đủ để các đại biểu hài lòng, nhiều câu hỏi vẫn chưa tìm được lời giải thỏa đáng.

Phiên đăng đàn của Thủ tướng sáng nay, đại biểu và cử tri cả nước kỳ vọng sẽ được nghe những cam kết mạnh mẽ hơn trong việc ổn định kinh tế vĩ mô, giải quyết các tồn tại trong xã hội để đất nước tiến vào giai đoạn phát triển mới. Câu chuyện thiếu điện, nhập siêu, nợ công, bội chi và đặc biệt là bô xít Tây Nguyên, quản lý Nhà nước với Tập đoàn Vinashin... có thể tiếp tục được các đại biểu đem ra chất vấn người đứng đầu Chính phủ.

Tại kỳ họp trước, Phó thủ tướng thường trực Nguyễn Sinh Hùng là thành viên cao cấp nhất của Chính phủ đăng đàn trước Quốc hội và nhận được nhiều chất vấn sắc sảo từ các đại biểu đặc biệt về siêu dự án đường sắt cao tốc Bắc Nam 56 tỷ USD. Tuy nhiên, dự án này sau đó đã không được Quốc hội phê duyệt chủ trương triển khai.

Song Linh