Thủ tục hành chính: Dân vẫn gặp khó

Đại biểu Trần Du Lịch - Ảnh: V.DŨNG

Theo báo cáo giám sát việc thực hiện cải cách thủ tục hành chính (TTHC) trong một số lĩnh vực liên quan trực tiếp đến công dân và doanh nghiệp của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, nhiều địa phương đã tự ý ban hành các quy định trái luật để tạo thêm TTHC. Như về lĩnh vực cấp phép xây dựng, quy định phải có cam kết chịu trách nhiệm với việc hư hỏng của công trình liền kề, phương án phá dỡ công trình... được Ủy ban Thường vụ Quốc hội khẳng định là trái quy định.

Cũng theo báo cáo giám sát, cải cách TTHC còn gặp trở ngại bởi thói quen quản lý theo cơ chế quan liêu, xin - cho và đụng chạm đến lợi ích cục bộ của nhiều cơ quan, cán bộ. Trong quản lý nhà nước vẫn còn đặt ra thủ tục không cần thiết, làm hạn chế quyền của người dân.

Vẫn còn hạch sách, nhũng nhiễu dân

Đại biểu Phạm Phương Thảo, chủ tịch HĐND TP.HCM, cho rằng tại nhiều cơ quan nhà nước, thái độ hành chính thể hiện qua những biển chỉ dẫn đã có thay đổi đáng mừng theo cải cách TTHC. Những biển báo “xuống xe, xuất trình giấy tờ” tại nhiều cơ quan đã được chuyển sang “Vui lòng để xe đúng nơi quy định”, “Vui lòng liên hệ qua thường trực”.

 Tuy nhiên theo bà Thảo, nhiều quy trình, TTHC vẫn còn rườm rà, thời gian thực hiện tính bằng năm như thủ tục liên quan đầu tư, nghiệm thu công trình... Nhiều cán bộ tiếp dân không cười, không nói. Dân vẫn gặp “ba khó”: cửa khó vào, người khó gặp, vẻ mặt khó coi...

Đại biểu Nguyễn Minh Hồng (Nghệ An) chưa hài lòng ngay ở TTHC đầu tiên là người dân phải viết đơn xin. “Tiêu đề người dân đã phải nói xin thì anh nhà nước có quyền cho hoặc không, hay cho lúc nào cũng được”.

Ông Hồng nêu thực tế TTHC ở cấp cao như chủ tịch, bí thư tỉnh thì rất nhanh nhưng xuống dưới thì rất lâu. Các “cửa” đó, theo ông Hồng, nhiều nơi đã “rút kinh nghiệm”, không cau có, không nói không làm, thậm chí trả lời rất ngọt ngào, “em sẽ giải quyết, mai sẽ có” nhưng thực tế cuối cùng là cả tháng không có. “Theo tôi, việc cấp giấy phép đang tốt, cấp giấy chủ quyền sử dụng đất cũng đang tốt nhưng những cái đó chỉ tốt khi có phong bì. Có tiền thì họ đến tận nhà làm cho, nếu không thì chậm” - ông Hồng phàn nàn.

Theo đại biểu Phạm Thị Loan - chủ tịch HĐQT Tập đoàn Việt Á, sự chuyên quyền còn đang tồn tại ở các cơ quan thuế khi “có trường hợp đưa văn bản không dấu, không chữ ký nhưng bắt doanh nghiệp nộp thuế tăng gấp nhiều lần”.

Về thủ tục không thuận lợi cho dân, bà Loan nêu ví dụ: “Như thủ tục xử lý vi phạm giao thông, người vi phạm bị tạm giữ giấy tờ rồi phải đến kho bạc nộp tiền, tìm cảnh sát để lấy lại giấy tờ. Nhiều người ngại phiền hà nên đã phải hối lộ”. Bà Loan đề nghị cải cách thủ tục này theo hướng buộc chủ xe nộp ký quỹ ở ngân hàng, khi vi phạm thì cảnh sát chỉ cần gửi biên lai đến ngân hàng để trừ. Như thế vừa đỡ phiền hà, vừa tránh được nạn mãi lộ.

Đại biểu Nguyễn Thị Thu Hà (Gia Lai) nêu một mệnh đề khác: ý thức tuân thủ luật pháp các cơ quan nhà nước chưa nghiêm, còn tùy tiện. Nhiều quy định chỉ tạo thuận lợi cho cơ quan nhà nước, đẩy khó khăn về người dân. Theo bà Hà, báo cáo của Chính phủ nêu đã đơn giản hóa 30% TTHC nhưng chi phí giảm chưa đạt yêu cầu là có yếu tố cải cách chưa đúng chỗ.

Lập cơ quan chuyên trách kiểm soát TTHC

Nhiều đại biểu sau khi thảo luận đã đề xuất một số giải pháp để người dân bớt khổ vì TTHC. Đại biểu Hồ Thị Thu Hằng (Vĩnh Long) đề nghị cần đổi mới cơ bản tư duy, chuyển từ “quản dân” sang “hầu dân” để xây dựng thể chế phù hợp. “Ở Singapore, người dân muốn chuyển nhà chỉ cần báo, chính quyền phải tự làm các thủ tục, trong khi tại VN người dân phải làm từ A-Z”. Bà Hằng cho rằng chính nhờ nền hành chính nhanh nhạy, linh hoạt mà Singapore thịnh vượng được như hiện nay. Bà đồng thời cảnh báo: cần cảnh giác khả năng thủ tục cũ vừa cắt đi thì thủ tục mới mọc lên. Cần phát triển dịch vụ công để người dân không phải lo lót, sinh ra “cò” thủ tục.

Đại biểu Nguyễn Văn Ba (Khánh Hòa) đề nghị xem lại cả hệ thống hành chính để giảm TTHC. Theo ông Ba, Chính phủ đã giảm số bộ để giảm đầu mối, nhưng có vẻ đến nay đầu mối không giảm mà còn tăng với số tổng cục, cục tăng rất nhiều.

Đại biểu Nguyễn Hữu Nhơn (Đồng Tháp) nêu mặt đáng sợ khác của TTHC hành dân là im lặng. “Sự việc giải quyết 30 ngày, những ngày đầu họ không trả lời, đến sát ngày thứ 30 mới thông báo thiếu, phải bổ sung”. Ông Nhơn đề nghị phải tăng phụ cấp cho công chức để tránh “sự im lặng đáng sợ” kiểu này. Ông cho rằng VN nên học tập kinh nghiệm các nước, như Indonesia giao bộ tư pháp ban hành các văn bản quy định TTHC, tránh để các bộ tự soạn thảo quy định theo lợi ích của ngành mình.

Đại biểu Phạm Thị Hải (Đồng Nai) cho rằng người dân đang “tiền mất tật mang” vì sinh ra nhiều loại “cò” TTHC. Bà đề nghị ban hành quy định để mở rộng dịch vụ tư vấn, giúp người dân có nhu cầu. Đồng thời cần luật hóa vấn đề TTHC.

Đại biểu Nguyễn Phước (Bến Tre) cho rằng nhiều cơ quan không chịu giải quyết việc cho dân mà cứ đổ cho TTHC và cơ chế. Ông đề nghị: “Chính phủ nên có cơ quan chuyên trách kiểm soát TTHC”.

Đại biểu Trần Du Lịch (TP. HCM) cho rằng không nên dừng lại ở đề án 30 mà “cần có những đề án 60, 90 tiếp theo mới giải quyết được tình hình cải cách TTHC”. Đại biểu Vũ Tiến Lộc, chủ tịch Phòng Thương mại và công nghiệp VN, cũng nêu kỳ vọng của cộng đồng doanh nhân là Chính phủ nói ít làm nhiều để đem lại lợi ích đong đếm được cho họ như giảm thời gian, chi phí...

CẦM VĂN KÌNH