“Nghĩa khí” mù quáng và cái giá phải trả

Ngồi tù vì giúp người yêu buôn "hàng trắng"

Nguyễn Thị Dung, SN 1977, quê ở xã Nam Sơn, huyện Đô Lương (Nghệ An), đang thụ án tại trại giam số 6 thuộc huyện Thanh Chương về tội danh "Buôn bán trái phép chất ma túy". Kẻ cầm đầu trong đường dây buôn bán ma tuý này là Trần Đình Phi, SN 1976 trú tại bản Na Toọc, xã Quế Sơn, huyện Quế Phong (người yêu của Dung).

Vốn là người bản địa, lợi dụng sự thông thạo về địa hình và quen biết với người H'Mông (ở Lào), Trần Đình Phi móc nối và lập một đường dây chuyên vận chuyển ma tuý từ Quế Phong ra các tỉnh Hải Dương, Bắc Ninh tận cả Đắc Lắc để tiêu thụ, và đã 8 lần thực hiện trót lọt các vụ mua bán, vận chuyển với tổng số lượng lên tới 59 bánh hêroin.

Theo điều tra của CQCA, Nguyễn Thị Dung là một mắt xích quan trọng móc nối giữa "thủ lĩnh" với đồng bọn trong đường dây tội phạm này. Cũng theo Dung, con đường phạm tội ngẫu nhiên bắt đầu từ lần đón đưa Trần Đình Phi vào một đêm mưa. Đó là chuyến vượt biên sang Lào đưa hàng về. "Hôm anh ấy đi đâu mấy ngày liền không hề có tin tức hay liên lạc với gia đình. Sang đến ngày thứ 7 anh ấy gọi điện thoại nói tôi vào rừng giúp anh ấy, còn dặn thêm khi đi nhớ mang theo ít cơm. Bắt gặp bộ dạng tàn tạ và nhìn thấy anh ấy ăn ngấu nghiến gói xôi tôi mang theo, tự nhiên nước mắt tôi trào ra vì thương cảm. Sau khi biết anh ấy bị CA truy đuổi, tôi đã chở anh ấy và một người bạn ra bến xe để đi về xuôi. Và rồi tôi bước vào con đường lầm lỗi từ lần ấy" - Dung nhớ lại.

Giá như ngày đó vì tình yêu, vì trách nhiệm, Dung quyết liệt ngăn chặn những hành vi của người mình yêu thì có lẽ bây giờ số phận của Dung và Trần Đình Phi đã khác. Bởi trước khi bị bắt, Nguyễn Thị Dung là nhân viên ngân hàng chính sách huyện Quế phong. "Nếu được làm lại, tôi sẽ tìm mọi cách ngăn cản không cho anh ấy sa chân vào con đường tội lỗi. Trong bản án tử hình của người yêu, có một phần lỗi của tôi…" - Dung nói với tôi trước khi trở về phòng giam.

Bênh bạn... lĩnh án chung thân

Cũng đang thụ án tại trại giam số 6, Lê Quang Hưng, (SN 1985), quê ở quận Long Biên, Hà Nội vướng vào vòng lao lý với một nguyên nhân khác. Hưng bị bắt vào tháng 10-2007 vì tội danh giết người, bị TAND Hà Nội kết án tử hình. Lý do khiến cho Hưng xách dao đi lấy mạng người là vì "nghĩa khí", vì máu anh hùng muốn trả thù cho bạn "nối khố" khi bị kẻ khác "chơi". Sau trận trả thù cho bạn đó, là hậu quả 1 người chết và 2 người bị thương, còn Hưng bỏ trốn. Sau hai ngày lẩn trốn, được sự động viên của gia đình, Lê Quang Hưng đã đến CA quận Long Biên, Hà Nội đầu thú. Qua hai lần xét xử sơ thẩm và phúc thẩm, Lê Quang Hưng đều bị tuyên án tử hình với tội danh "Giết người". Đến tháng 09-2010 Hưng được Chủ tịch nước ký quyết định tha tội chết cho y sau hai năm biệt giam. Chính vì Hưng tự thú sau khi gây án nên được xét tình tiết giảm nhẹ, giúp y thoát tội chết. Khi tôi hỏi vì sao lại phạm tội, Hưng trả lời gọn lỏn: "Bọn nó "chơi" bạn em thì em "chơi" lại vậy thôi".

Khái niệm về "Nghĩa khí giang hồ" được xuất hiện trong những câu chuyện nghĩa giang hồ của Kim Dung. Còn đối với Dung hay Hưng cũng như bị cáo khác trong các vụ án tương tự, thì đó lại là hành vi vi phạm pháp luật, làm cho bạn hay những người thân của mình càng trượt dài thêm trên con đường phạm tội, dung dưỡng cho cái ác có đất tồn tại - Hành vi đó đáng bị lên án.

Theo thống kê đã có rất nhiều vụ án xảy ra và nhiều bị cáo bị truy tố do giúp bạn vì "Nghĩa khí giang hồ". Lý giải cho điều này, một số chuyên gia tâm lý tội phạm cũng như những người đã tham gia xét xử các vụ án tương tự đều nhận xét: Không hiểu họ suy nghĩ như thế nào, nhưng giúp nhau kiểu đó bằng mười lần hại nhau. Đây là hiện tượng đáng báo động trong giới trẻ, gây ra rất nhiều hệ lụy cho xã hội. Phải chăng là do sự giáo dục, định hướng như hiện nay chưa làm cho lớp trẻ hiểu đúng bản chất về sự giúp đỡ nhau, trọng tình nghĩa với bạn bè theo chiều hướng tích cực.

Bây giờ khi đã ngồi sau song sắt, mặc áo sọc với án chung thân, rất có thể Nguyễn Thị Dung đã hiểu ra cái giá phải trả vì sự "giúp đỡ" người yêu một cách mù quáng của mình. Và, không biết Lê Quang Hưng có suy ngẫm về cái gọi là "Nghĩa khí" khiến một người mất mạng, bản thân Hưng phải mang án chung thân hay không?