Một năm, 2 lần tăng giá điện?

Trao đổi với PV ngày 19-10 về thông tin EVN đề xuất tăng giá điện vào tháng 11-2011 với mức tăng lên đến 13%, ông Đào Văn Hưng - chủ tịch hội đồng thành viên EVN - khẳng định, ông chưa từng biết đến mức đề xuất nào như vậy. Ông Hưng cho biết EVN đã có trình bày phương án tăng giá điện nhưng mức tăng cụ thể hiện các cơ quan chức năng đang xem xét.

Nếu giá điện tăng sẽ ảnh hưởng lớn đến hoạt động sản xuất của nhiều doanh nghiệp. Trong ảnh: sản xuất bao bì nhựa PP, PE tại Công ty cổ phần nhựa Tân Đại Hưng (tỉnh Long An)

Lỗ nên phải tăng...

Ông Nguyễn Bình Niệm, ủy viên hội đồng thành viên EVN, cũng khẳng định ông không hề phát ngôn EVN đề xuất tăng giá điện 13% và cho rằng mức tăng đó là không đúng. Trong khi đó theo nguồn tin của PV, EVN đã trình phương án tăng giá lần thứ hai trong năm 2011 với mức trên 10% và nhiều khả năng phương án tăng 11% sẽ được chọn.

Nếu phương án này được thông qua thì trong năm 2011, EVN được tăng giá hai lần (tháng 3 tăng 15,28%) và tổng mức tăng hai lần là khoảng 26,3% - đúng bằng mức mà Bộ Công thương đề xuất trong phương án một trình Chính phủ hồi đầu năm 2011.

Với phương án này, Bộ Công thương tính toán giá điện sẽ ở mức 1.360 đồng/kWh so với giá bán điện bình quân thực hiện năm 2010 là 1.076,64 đồng/kWh và so với giá điện hiện tại là 1.242 đồng/kWh.

Lý do chính khiến EVN phải tăng giá là tập đoàn này đang lỗ lớn, hiện đang nợ chính các công ty phát điện của các tập đoàn khác đến hơn 10.000 tỉ đồng. Tập đoàn Dầu khí và Tập đoàn Than - khoáng sản đã nhiều lần đề nghị EVN trả nợ nhưng nhiều tháng qua EVN vẫn không trả nổi. Các số liệu về mức lỗ của EVN và lý do lỗ, ông Nguyễn Bình Niệm cho biết EVN đã công khai. Cụ thể năm 2010, EVN phải huy động nguồn điện chạy dầu với mức giá 3.000-5.000 đồng/kWh, trong khi chỉ bán được cho người tiêu dùng với giá bình quân 1.242 đồng/kWh.

Tổng mức lỗ do việc mua điện giá cao này đã lên đến khoảng 8.000 tỉ đồng. Ngoài ra, EVN còn chịu khoản lỗ do điều chỉnh tỉ giá, chi phí lãi vay vốn lưu động cho mua dầu phát điện trong mùa khô năm 2011... với tổng số tiền cũng lên đến cả chục ngàn tỉ đồng.

Theo một quan chức EVN, nếu theo đúng cơ chế thị trường, các khoản chi phí trên phải được phân bổ vào chi phí để tính giá thành điện năm 2011.

Về mức tăng giá, một quan chức EVN cho biết Bộ Tài chính đã công nhận nếu để EVN thu đủ chi, mức tăng giá điện vào tháng 3-2011 phải lên tới 62%. Trong khi EVN mới được tăng trên 15% vào tháng 3-2011 nên EVN bị mất cân đối tài chính nghiêm trọng. Ngay trong năm nay, EVN đã phải chịu lỗ lớn vào tháng 9 và tháng 10 do phải huy động nguồn nhiệt điện giá cao khi hai hệ thống khí Nam Côn Sơn và khí PM3 phải dừng để bảo dưỡng định kỳ.

Với hàng loạt nhà máy điện miền Nam có công suất từ 1.500-5.300MW (tùy thời điểm) không có khí để phát điện, để không phải cắt điện luân phiên, EVN đã phải bỏ tiền ra mua dầu chạy điện nên khoản lỗ ít nhất là hàng trăm tỉ đồng.

Mới đây, Bộ Công thương đã có quyết định thành lập tổ công tác kiểm tra giá thành sản xuất kinh doanh điện năm 2010 tại EVN với thành phần hùng hậu, gồm cả Cục Quản lý giá (Bộ Tài chính), các cục, vụ của Bộ Công thương... Một quan chức Bộ Công thương xác nhận việc kiểm tra là cơ sở để Bộ Công thương xem xét phương án tăng giá điện của EVN.

Giá điện bình quân qua các lần tăng giá

Sẽ ảnh hưởng mạnh đến CPI

Theo ông Nguyễn Đức Thắng - vụ trưởng Vụ Giá (Tổng cục Thống kê), nếu giá điện tăng vào tháng 11-2011, chắc chắn chỉ số giá (CPI) sẽ bị tác động mạnh do giá điện là giá mặt hàng đầu vào quan trọng, tác động đến nhiều ngành sản xuất.

Mặc dù trên thực tế giá điện nếu tăng vào tháng 11 thì tháng 12 người dân mới trực tiếp chi trả, ảnh hưởng đến chỉ số CPI nhưng về mặt tâm lý, rất có thể giá các mặt hàng khác sẽ tăng ngay khi tăng giá điện nếu không kiểm soát tốt. Đặc biệt, giá điện nếu tăng trên 10%, theo ông Thắng, sẽ ảnh hưởng ngay đến chỉ số chi tiêu cho hộ gia đình và người dân sẽ phải tăng tiền chi cho điện.

Ông Nguyễn Đức Thắng phân tích việc giữ chỉ số CPI cả năm 2011 ở mức 17-18% trong điều kiện bình thường như hiện nay đã rất khó và những tháng cuối năm chỉ số giá thường cao lên, nếu cộng với tác động giá điện cùng với tình hình mưa bão, rất khó khẳng định CPI cả năm sẽ ở mức nào.

Ông Nguyễn Văn Sơn, phó giám đốc Trung tâm Nghiên cứu ứng dụng công nghệ bảo vệ người tiêu dùng, thừa nhận EVN đang gặp khó khăn do giá điện bị kìm nén quá lâu, tuy nhiên ông Sơn băn khoăn về thời điểm vào dịp cuối năm như tháng 11-2011.

Theo ông Sơn, giá điện ảnh hưởng chung đến tất cả các ngành, giống như xăng dầu. “Xăng dầu khi đòi tăng giá, bộ trưởng Bộ Tài chính đã có ý kiến và chỉ đạo phải xem xét kỹ các doanh nghiệp lỗ cụ thể ra sao. Do đó điện có lẽ cũng nên như vậy rồi hãy quyết tăng” - ông đặt vấn đề.

Nếu các bộ đã kiểm tra thì nên công khai các số liệu để người dân hiểu. Với EVN, nếu tăng giá thì họ sẽ có lợi, sẽ bớt một phần khó khăn để tăng khả năng đảm bảo điện nhưng theo ông Sơn, hàng ngàn doanh nghiệp khác cũng đang khó khăn giống EVN do tác động khách quan, nên cần tính toán một cách rất thận trọng việc tăng giá.