Khủng hoảng niềm tin sau vụ bê bối vắc-xin trẻ em ở Trung Quốc

Một trẻ em được tiêm phòng tại một bệnh viện ở tỉnh Hà Bắc, Trung Quốc. Ảnh: AAP

Tân Hoa xã hôm 23-7 cho biết công an Trung Quốc đã mở cuộc điều tra nhằm vào công ty công nghệ sinh học Trường Sinh vì có dấu hiệu phạm tội hình sự liên quan đến các vắc-xin kém chất lượng và bị làm giả dữ liệu. Bà Gao Junfang, chủ tịch Trường Sinh và ít nhất ba lãnh đạo khác của công ty này đã bị bắt giữ.

Vụ bê bối bắt đầu bị xì ra hôm 15-7 khi Cục Quản lý Dược phẩm và Thực phẩm Trung Quốc (CFDA) thông báo kết quả thanh tra cho thấy công ty Trường Sinh có trụ sở ở thành phố Trường Xuân, tỉnh Cát Lâm đã làm giả dữ liệu về sản xuất cũng như thanh tra sản phẩm đối với 113.000 liều vắc-xin phòng dại. CFDA đã quyết định thu hồi giấy phép sản xuất vắc-xin phòng dại của Trường Sinh và yêu cầu thu hồi các sản phẩm vắc-xin phòng dại.

Hôm 20-7, Chi cục Quản lý dược phẩm và thực phẩm tỉnh Cát Lâm tiết lộ thêm rằng kết quả thanh tra vào năm ngoái cho thấy Trường Sinh đã bán hơn 250.000 liều vắc xin DTP (phòng bệnh bạch hầu, ho gà và uốn ván ở trẻ em) kém chất lượng ra thị trường và đã bị phạt 3,4 triệu nhân dân tệ. Hồi tháng 11 năm ngoái, Viện nghiên cứu các sản phẩm sinh học Vũ Hán cũng bị phát hiện cung cấp cho thị trường 400.000 liều vắc-xin DTP kém chất lượng.

Vẫn chưa rõ vắc-xin DTP kém chất lượng đã được tiêm cho bao nhiêu trẻ nhưng Trung tâm kiểm soát và phòng ngừa dịch bệnh tỉnh Hà Bắc cho biết hơn 140.000 trẻ ở ba thành phố trong tỉnh bị ảnh hưởng. Trong khi đó, Trung tâm kiểm soát và phòng ngừa dịch bệnh tỉnh Sơn Đông cho biết vắc-xin DTP kém chất lượng đã được tiêm cho hơn 215.000 trẻ ở tỉnh này.

Dù chưa có bất kỳ báo cáo nào về các trường hợp trẻ em bị tổn hại sức khỏe do sử dụng vắc-xin kém chất lượng, CFDA vẫn yêu cầu Trường Sinh ngưng sản xuất và thu hồi sản phẩm vắc-xin DTP kém chất lượng.

Hôm 23-7, Đài truyền hình trung ương Trung Quốc (CCTV) dẫn lời Chủ tịch Tập Cận Bình nói rằng việc làm trái pháp luật của Trường Sinh là “hèn hạ” và “gây sốc”. Ông yêu cầu điều tra kỹ lưỡng vụ việc.

Hôm trước đó, Thủ tướng Lý Khắc Cường phê phán Trường Sinh đã “vượt qua lằn ranh đỏ về đạo đức” và kêu gọi hành động nhanh chóng để chấn chỉnh ngành sản xuất vắc-xin của Trung Quốc. Ông chỉ đạo Quốc vụ viện triển khai ngay các nhóm chuyên trách để điều tra toàn bộ chuỗi cung ứng vắc xin trên toàn quốc.

Phẫn nộ và mất niềm tin

Vụ bê bối trên đã gây chấn động dư luận ở Trung Quốc, nơi vấn đề an toàn dược phẩm và thực phẩm là câu chuyện cực kỳ nhạy cảm sau hàng loạt vụ bê bối trong thập kỷ qua. Vụ bê bối của Trường Sinh nằm trong số các chủ đề thảo luận nóng nhất trên mạng xã hội Sina Weibo. Một hashtag về vụ việc đã nhận được hơn 600 triệu lượt đọc tính đến tối 23-7.

Trung Quốc thực hiện chương trình tiêm phòng miễn phí và bắt buộc đối với trẻ em từ ba tháng tuổi trở lên. Vắc-xin DTP kém chất lượng có thể không gây nguy hại cho sức khỏe nhưng không có tác dụng phòng bệnh. Tờ Trung Quốc Nhật báo đăng bài xã luận cảnh báo vụ việc của công ty Trường Sinh có thể trở thành cuộc khủng hoảng y tế cộng đồng nếu không được xử lý “một cách minh bạch và hợp lý”.

Marina Cui, một người mẹ 25 tuổi ở tỉnh Vân Nam, có con 5 tuổi được tiêm vắc-xin DTP vào tuần trước cho biết các tiết lộ chấn động trên khiến cô lo ngại về tính an toàn của vắc-xin nói chung ở Trung Quốc.

Một người dùng Weibo có nickname 1988 Cheng Hongyu, viết: “Tất cả bạn bè của tôi đều kinh động trước vụ bê bối vắc-xin này, tất cả mọi người đều hoảng sợ. Vụ việc cho thấy có những lỗ hổng và vấn đề lớn trong công tác quản lý an toàn dược phẩm và thực phẩm của Trung Quốc”,

“Hôm qua là bê bối sữa bột trẻ em, hôm nay là bê bối vắc-xin. Vậy rồi mai đây, sẽ còn xảy ra chuyện gì nữa”, một cư dân mạng khác viết khi ám chỉ đến vụ bê bối sữa bột nhiễm độc melamine vào năm 2008, khiến sáu trẻ tử vong và hàng trăm ngàn trẻ khác ngã bệnh.

Nhiều cư dân mạng khác cũng bày tỏ sự phẫn nộ với những dòng bình luận như: “Nhà sản xuất vắc-xin không màng đến mạng sống 250.000 trẻ em. Họ có còn lương tâm không?”, “Hãy kết án tử hình các nghi can trong vụ việc này? Sản xuất vắc-xin kém chất lượng chẳng khác nào thờ ơ với hành động giết người”

Một người cha họ Lin ở thành phố Quảng Châu, có con gái được tiêm bốn mũi vắc-xin DTP do Trường Sinh và Viện nghiên cứu các sản phẩm sinh học Vũ Hán sản xuất, nói ông rất giận dữ và không còn chút niềm tin nào đối với vắc-xin được sản xuất trong nước. Ông dự định đưa con gái sang Hồng Kông để tiêm chủng trong thời gian tới.

Trung tâm Kiểm soát và phòng ngừa dịch bệnh tỉnh Hà Bắc cho biết đã công bố kế hoạch cho tiêm lại cho trẻ đã được tiêm vắc-xin DTP kém chất lượng. Tuy nhiên, một số bậc phụ huynh đang ngần ngại, không muốn cho con của họ tiêm lại.

“Con tôi đã được tiêm ba liều vắc-xin DTP kém chất lượng. Tôi thực sự không muốn khiến con tôi phải khổ sở nữa”, một bậc phụ huynh họ Xu ở thành phố Thạch Gia Trang, tỉnh Hà Bắc, bày tỏ.

Công ty công nghệ sinh học Trường Sinh bị phát hiện làm giả dữ liệu về sản xuất và thanh tra của 113.000 liều vắc-xin phòng dại. Ảnh: CGTN

Giới đầu tư bán mạnh cổ phiếu ngành dược

Hôm 22-7, công ty Trường Sinh đã gửi thông báo đến Sở Giao dịch chứng khoán Thâm Quyến trong đó, nói rằng công ty “xin lỗi sâu sắc” đến nhà đầu tư và người dân. Cổ phiếu của Trường Sinh đang đối mặt với nguy cơ hủy niêm yết vì bị cơ quan quản lý chứng khoán Trung Quốc điều tra về nghi vấn vi phạm các quy định về công bố thông tin.

Trong phiên giao dịch sáng 24-7, cổ phiếu Trường Sinh giảm kịch sàn 10% sau khi đã giảm 10% trong phiên giao dịch ngày 23-7. Tính từ giữa tháng 7 khi vụ bê bối lần đầu tiên được công bố, cổ phiếu Trường Sinh đã giảm hơn 50%.

Không chỉ cổ phiếu của Trường Sinh mà cổ phiếu của các công ty vắc-xin và các công ty dược phẩm khác trên thị trường chứng khoán Trung Quốc đồng loạt bị giới đầu tư bán tháo.

Trong phiên giao dịch 23-7, chỉ số Health Care Index theo dõi 22 cổ phiếu công ty dược trong bộ chỉ số CSI 300 Index (theo dõi 300 cổ phiếu có giá trị vốn hóa lớn nhất trên sàm chứng khoán Thượng Hải và sàn chứng khoán Thâm Quyến) lao dốc 5,7% trước khi hồi phục chút ít và đóng cửa với mức giảm 4,1%.

Dai Ming, giám đốc công ty quản lý tài sản Hengsheng Asset Management ở Thượng Hải nói: “Vụ bê bối của Trường Sinh có thể dẫn đến mất niềm tin trong ngành dược phẩm cũng như hệ thống quản lý ngành này. Giới đầu tư sẽ thận trọng hơn đối với ngành dược phẩm, đặc biệt là những công ty công nghệ sinh học”.

Vụ bê bối vắc-xin của công ty Trường Sinh chỉ là một trong những vụ bê bối trong ngành dược phẩm của Trung Quốc trong những năm qua. Tuần trước, hãng dược phẩm Zhejiang Huaihai Pharmaceutical của Trung Quốc thông báo đang thu hồi một loại thuốc tim mạch bán ở Mỹ sau khi Cơ quan Y khoa châu Âu phát hiện nó bị nhiễm một chất có thể gây bệnh ung thư. Cách đây hơn hai năm, công an ở tỉnh Sơn Đông phá đường dây buôn lậu vắc-xin hết hạn hoặc được bảo quản không đúng cách trị giá gần 90 triệu đô la.

Giới đầu tư vẫn còn chưa quên vụ bê bối sữa nhiễm độc melamine vào năm 2008, khiến giá cổ phiếu của hai công ty sữa lớn nhất Trung Quốc Mengniu Dairy và Inner Mongolia Yili Industrial sụt giảm 68% trong cùng năm đó.