Thừa cholesterol là chứng bệnh song hành với cuộc sống vật chất đầy đủ, tiện nghi. Lối sống “công nghiệp” của các cư dân đô thị Việt Nam đang cho căn bệnh thời thượng này có đất tốt để phát triển. PGS-TS Lê Bạch Mai, Phó viện trưởng Viện Dinh dưỡng quốc gia, cho biết nguyên nhân chính bắt nguồn từ chế độ dinh dưỡng thiên về ăn nhiều chất đạm, thịt, ít ăn rau. Để giảm cholesterol, điều quan trọng là chúng ta phải thay đổi lối sống. Sau đây là những điều cần lưu ý:
Tăng cường vận động
Chúng ta ngày một vận động ít hơn, nhất là giới văn phòng: Làm việc cũng ngồi, đi cũng… ngồi (trên xe), giải trí cũng ngồi (trước tivi, màn hình vi tính…), việc nhà được “cơ giới hóa”. Điều đó khiến tỷ lệ thừa cân, béo phì gia tăng.
Các nghiên cứu cho thấy vận động đều đặn giúp giải phóng năng lượng dư thừa, giữ lượng cholesterol ở mức ổn định. Một trong những nguyên tắc của người điều trị cholesterol xấu trong máu cao là phải tăng cường vận động. Nếu có thể, hãy chọn một môn thể thao phù hợp với sức khỏe.
Nói “không” với chất kích thích
Các chất kích thích là “bạn tốt” của cholesterol “xấu” và là “kẻ thù” của cholesterol “tốt”. Người có cholesterol trong máu cao cần đoạn tuyệt với thuốc lá, ngoài ra phải hạn chế rượu bia, cà phê.
Xây dựng chế độ ăn khoa học
Chương trình giáo dục kiểm soát cholesterol quốc gia của Mỹ xây dựng từ năm 1985 đã nhấn mạnh vai trò của dinh dưỡng trong điều trị cholesterol thừa. Nguyên nhân chính của tình trạng này là do ta nạp chất này vào cơ thể quá mức qua chế độ ăn, vì thế hãy tìm cách kiểm soát chặt chẽ ngay từ khâu “đầu vào”:
- Tăng cường các loại rau xanh và trái cây trong khẩu phần ăn hằng ngày: Cục Quản lý dược phẩm và thực phẩm Mỹ (FDA) khuyến nghị tăng tiêu thụ các thực phẩm giàu chất xơ để hạ cholesterol.
- Tăng cường ăn các loại đậu: nên ăn các chế phẩm từ đậu, đặc biệt là đậu tương như sữa đậu nành, đậu phụ, tào phớ...
- Ăn nhiều cá: mỗi tuần nên ăn ít nhất ba bữa cá.
- Giảm đồ ngọt: tối đa chỉ nên ăn từ 10 - 20g chất ngọt mỗi ngày.
- Hạn chế dùng phủ tạng động vật: vì đây là loại thực phẩm có tỷ lệ cholesterol khá cao.
- Hạn chế chất béo từ động vật: tránh ăn mỡ động vật, ăn thịt gia cầm nên bỏ da, uống sữa đã tách kem, chọn các loại sữa chua hay pho-mát có hàm lượng chất béo ít, chỉ khoảng 1-2%. Hạn chế thực phẩm chiên xào và các thực phẩm chế biến sẵn.
Chọn thực phẩm hằng ngày có tác dụng giảm cholesterol thừa
Thời gian qua, rất nhiều nghiên cứu tập trung tìm ra các phương pháp giúp giảm cholesterol tự nhiên mà không cần dùng thuốc. Một trong những cách đơn giản và phát huy tác dụng nhất là biết cách chọn các loại thực phẩm trong chính các bữa ăn hằng ngày, chẳng hạn tỏi, trà xanh, cà chua, gạo lứt… Đặc biệt, gạo lứt giúp điều trị cholesterol thừa rất hiệu quả. Tại Mỹ, từng có thử nghiệm cho thấy nếu ăn gạo lứt đều đặn, người có cholesterol cao có thể giảm đến 16% lượng cholesterol thừa.
Đến những năm 1980, các nhà khoa học đã lý giải được tác dụng kỳ diệu của nó nằm ở lớp màng gạo, vốn không chỉ chứa nhiều vitamin và chất béo tốt cho sức khỏe mà còn có Gamma Oryzanol - một dạng vi chất có tác dụng giảm cholesterol thừa rất hiệu quả. Vì thế, gần đây người ta bắt đầu chiết xuất tinh dầu từ gạo để tạo ra dầu màng gạo. Loại dầu này được xem là xu hướng dầu thực vật dinh dưỡng “thời thượng” và cao cấp, thường có mặt trong các bếp ăn của các quốc gia có chất lượng sống cao ở châu Âu, châu Mỹ hay Nhật Bản, Hàn Quốc...
TS-BS Phạm Mạnh Hùng, Tổng thư ký Hội Tim mạch Việt Nam, cho biết các nghiên cứu lâm sàng tại Mỹ, Nhật, Ấn Độ… đã chứng minh Gamma Oryzanol trong dầu màng gạo có khả năng ngăn chặn ruột hấp thu cholesterol từ thức ăn và do gan tiết ra, sau đó thải chúng ra khỏi cơ thể. Việc sử dụng 50 mg Gamma Oryzanol mỗi ngày có thể giúp giảm cholesterol thừa, đưa lượng cholesterol trong cơ thể về mức an toàn.
Tại Việt Nam, dầu màng gạo Chin-su cũng vừa được Cục An toàn vệ sinh thực phẩm - Bộ Y tế cấp phép lưu hành. Sản phẩm này được trích ly 100% từ màng gạo bằng công nghệ tiên tiến, có hàm lượng Gamma Oryzanol 3.330 ppm, hàm lượng đạt chuẩn để điều trị cholesterol thừa. (Mai Thanh)
TTDV