Đau mỏi cơ sau khỏi Covid-19

Tình trạng đau mỏi cơ kéo dài chiếm khoảng 20-30% triệu chứng dai dẳng hậu Covid, theo bác sĩ Ngô Thị Kim Oanh, Bệnh viện Đại học Y Dược TP HCM cơ sở 3. Đau cơ ở bệnh nhân Covid-19 có thể kéo dài hơn so với các trường hợp nhiễm virus khác, đáp ứng kém với thuốc giảm đau thông thường. Nguyên nhân và cơ chế của tình trạng này vẫn đang được các nhà khoa học nghiên cứu.

Ba giả thuyết được đặt ra. Thứ nhất, mô cơ bị tổn thương do sự tấn công trực tiếp của virus. Thứ hai thông qua phản ứng viêm dẫn đến tình trạng tăng nồng độ lactate máu, giảm pH nội bào và lượng oxy thấp gây đau mỏi cơ giống như mỏi cơ sau khi vận động quá sức. Hiện tượng tăng đông, viêm mạch máu trong và xung quanh dây thần kinh, cơ làm trầm trọng thêm tình trạng thiếu máu đến nuôi dưỡng cơ. Thứ ba, do tác dụng phụ của thuốc điều trị. Một số loại thuốc được sử dụng trong điều trị Covid-19 có thể gây ra tác dụng phụ đau cơ, ví dụ như các thuốc kháng virus (ribavirin), corticosteroid...

"Để giảm đau mỏi cơ kéo dài sau Covid-19, nên vận động, tập thở nhẹ nhàng giúp tuần hoàn được lưu thông, tăng cường trao đổi khí, cung cấp oxy cho mô đồng thời đẩy nhanh quá trình đào thải lactate dư thừa trong máu", bác sĩ Kim Oanh chia sẻ.

Bác sĩ Trần Thị Phương Thảo, Bệnh viện Đại học Y Dược TP HCM cơ sở 3, cho biết: Theo y học cổ truyền, đau mỏi cơ thuộc phạm trù các chứng Tý, Thống. Hai nhóm cơ chế gây ra chứng này, là "bất thông tắc thống", hễ thông thoáng thì không đau, đã đau thì nơi nào đó ắt hẳn bị nghẽn; và "thất vinh tắc thống" thiếu nuôi dưỡng sẽ gây đau.

Căn cứ vào cơ chế trên và đặc điểm cụ thể của từng người bệnh, các bác sĩ kết hợp điều trị dùng thuốc và điều trị không dùng thuốc để giúp khí huyết lưu thông, bồi bổ khí huyết, giải quyết tình trạng tắc nghẽn hoặc thiếu nuôi dưỡng, giúp cơ thể phục hồi nhanh.

Thầy thuốc dựa trên tính chất của triệu chứng đau mỏi cơ để phân thành các thể, từ đó có phương pháp điều trị, bài thuốc tương ứng. Ví dụ, đau mỏi cơ, cơ nặng nề, rêu trắng nhớt... cho thấy thể bệnh thiên về Thấp Tý. Bài thuốc điều trị là vị thuốc có tác dụng trừ thấp, hành khí hoạt huyết như bài Tam tý thang, Ý dĩ nhân thang... Đau mỏi cơ kèm cảm giác vận động không có sức, hơi thở ngắn, mệt mỏi, tiếng nói nhỏ, chán ăn... cho thấy thể bệnh thiên về Khí hư. Bài thuốc tương ứng bao gồm các vị thuốc bổ khí như bài sâm linh bạch truật tán, ngọc bình phong tán, bảo nguyên thang...

Áp dụng các phương pháp hỗ trợ không dùng thuốc như châm cứu, xoa bóp và dưỡng sinh. Châm cứu bằng cách tác động lên huyệt được lựa chọn, thúc đẩy lưu thông khí huyết trong các kinh mạch, lập lại quân bình cho cơ thể. Huyệt được lựa chọn là huyệt tại chỗ hoặc huyệt có tác dụng điều trị đặc hiệu để hoạt huyết... Mỗi liệu trình 10-15 ngày.

Ngoài ra, thầy thuốc thông qua những tác động trực tiếp lên da, gân cơ, hệ thống tuần hoàn mao mạch dưới da, thụ thể thần kinh dưới da... xoa bóp giúp tăng tuần hoàn, dinh dưỡng tại chỗ cho cơ, tạo cảm giác dễ chịu, khoan khoái. Thông thường liệu trình xoa bóp 10-15 lần, mỗi lần khoảng 15-20 phút.

"Người bệnh cũng có thể tập các bài tập dưỡng sinh như thở bốn thời, thư giãn, xem xa xem gần... giúp khí huyết lưu thông, phổi hoạt động tốt hơn. Nên tập dưỡng sinh mỗi ngày 20-30 phút", bác sĩ khuyên.

Lê Cầm