4 câu hỏi thường gặp về thuốc điều trị Covid-19

Thuốc molnupiravir được thử nghiệm giai đoạn 3 tại cộng đồng cho 116.000 F0 ở TP HCM. Ảnh: N.L

1. Cần uống thuốc kháng virus không? (Favipiravir 200/400mg hoặc Molnupiravir 200mg)

Vấn đề này phụ thuộc vào nhiều yếu tố: Tải lượng virus, tình trạng tiêm chủng, bệnh nền, sức đề kháng, nguy cơ lây nhiễm... Hiện tại, Favipiravir và Molnupiravir là 2 loại thuốc được khuyến cáo sử dụng để điều trị Covid-19 tại nhà.

Tuy nhiên, bệnh nhân cần trao đổi thống nhất về phương pháp dùng thuốc điều trị với bác sĩ dựa trên hướng dẫn của Bộ Y tế (mới nhất ngày 12/12/2021). Các thuốc nhóm này thường dễ gây mệt, dị ứng nên người bệnh có thể dùng thêm thuốc bổ gan, thuốc chống dị ứng...

2. Có dùng kháng sinh không? (Amoxicillin có/không kết hợp clavulanic, ceforuxime, azithromycin, ciprofloxacine, levofloxacine và một số loại khác)

Một số người hay bị viêm họng, viêm phế quản, viêm phổi..., các cháu bé hay phải dùng kháng sinh, các bệnh nhân nhiều bệnh nền (đặc biệt tiểu đường), các bệnh nhân đang dùng thuốc ức chế miễn dịch lâu dài... thuộc nhóm dễ nhiễm khuẩn đường hô hấp nên khi mắc Covid-19, nguy cơ nhiễm khuẩn đường hô hấp càng tăng cao. Với nhóm này, thậm chí phải dùng kháng sinh dự phòng từ lúc chưa thấy dấu hiệu nhiễm khuẩn.

Với các trường hợp khác, dùng kháng sinh khi nhiễm khuẩn. Để xác định F0 nhiễm khuẩn hay chưa không dễ dàng nếu không thực hiện xét nghiệm. Bệnh nhân nên xét nghiệm công thức máu và một số chỉ số đánh giá tình trạng viêm trước khi quyết định sử dụng kháng sinh.

Về vấn đề kết hợp thuốc kháng sinh trong điều trị, cần kiến thức của các bác sĩ và thông tin từ người bệnh (đã dùng loại nào, có dị ứng không...).

Trong khi thuốc kháng virus chỉ dành cho giai đoạn 7 ngày đầu tiên điều trị, từ khi có triệu chứng, thuốc kháng sinh có thể dùng suốt quá trình. Khoảng từ ngày thứ 7 đến ngày thứ 10 sau khi xuất hiện các triệu chứng, một số F0 có thể xuất hiện rối loạn miễn dịch có thể ảnh hưởng đến tính mạng. Nổi bật là 2 rối loạn chính: rối loạn đông máu và rối loạn phản ứng viêm, đầu tiên tại phổi, sau đó tới toàn cơ thể.

3. Cần dùng thuốc kháng đông không? Dùng khi nào? (Rivaroxaban hoặc apixaban, dabigtran)

Trừ một số chống chỉ định như người bệnh đang chảy máu (kinh nguyệt, xuất huyết tiêu hóa...) hoặc bị bệnh giảm tiểu cầu, bệnh dễ chảy máu... thuốc kháng đông tương đối an toàn.

Một số nghiên cứu cho thấy, dùng thuốc kháng đông liều thấp để dự phòng có thể có tác dụng tốt trong việc phòng chống bão cytokin ở bệnh nhân Covid-19.

Theo khuyến cáo chính thống hiện tại, chỉ sử dụng thuốc chống đông khi SpO2 giảm dưới 95% liên tụ, không thể lên được. Bên cạnh đó, liều dùng cụ thể cần được cân nhắc và tính toán cẩn thận dựa vào chuyên môn của bác sĩ và tình trạng của người bệnh.

4. Có được dùng thuốc kháng viêm Corticoid không? (Dexamethasone, prednisolon, methyprednisolon)

Thuốc Dexamethasone nổi lên như một loại thuốc giá rẻ (vốn khá thông dụng) nhưng lại rất hiệu quả trong điều trị rối loạn đáp ứng miễn dịch do Covid-19. Sau này, các nhà khoa học thấy không chỉ Dexamethasone, các loại Corticoid khác như Prednisolon hay Methylprednisolon cũng có tác dụng tốt tương tự.

Khác với thuốc kháng đông, không có bất cứ ý kiến nào khuyên nên dùng Corticoid để dự phòng bão cytokin. Tất cả các nghiên cứu cho thấy, dùng Corticoid sớm (khi chưa phải thở oxy, khi SpO2 còn trên 95%) đều làm cho tỷ lệ trở nặng và tỷ lệ tử vong do Covid-19 cao hơn so với không dùng Corticoid.

Kháng viêm Corticoid thực chất là thuốc ức chế hệ thống miễn dịch, làm giảm sức đề kháng của cơ thể. Trong giai đoạn đầu, khi hệ miễn dịch đang chiến đấu chống lại virus, nếu bệnh nhân dùng thuốc ức chế miễn dịch sẽ làm bệnh tình thêm nặng.

Dùng Corticoid cũng khiến cho người bệnh dễ nhiễm vi khuẩn và nhiễm nấm hơn. Đối với các bệnh nhân tiểu đường và tăng huyết áp, Corticoid làm trầm trọng thêm mức độ của bệnh. Không chỉ vậy, Corticoid còn nhiều tác dụng phụ nguy hiểm.

Thông thường, khi dùng kháng viêm Corticoid sẽ phải kèm theo thuốc bảo vệ dạ dày (giảm tiết acid như Omeprazol, Esomeprazol hoặc kháng acid như Nhôm hydroxyd, Magne hydroxyd...) và kháng sinh để phòng bội nhiễm vi khuẩn.

Liều lượng dùng với các F0 tại nhà không quá phức tạp, nhưng khi chuyển nặng, có rất nhiều phương án sử dụng Corticoid khác nhau. Khi đó, các bác sĩ tuyến đầu sẽ có hướng dẫn cụ thể với bệnh nhân.

Thanh Thư