Tỷ giá bắt đầu "sốt"

“Chợ đen” lại ồn ào

Sau hơn 1 tháng giữ cho tỷ giá VND/USD ổn định ở mức 20.628 đồng/USD, kể từ ngày 5-10, Ngân hàng Nhà nước (NHNN) đã tăng tỷ giá liên NH thêm 10 đồng, lên 20.638 đồng/USD. Sau cú điều chỉnh này, lập tức các NH thương mại đồng loạt nâng giá mua - bán ngoại tệ tiền mặt, kể cả chuyển khoản lên tương ứng. Tại Vietcombank, ACB, Eximbank, giá bán USD được niêm yết kịch trần ở mức bán ra 20.844 đồng/USD, mua vào 20.840 đồng/USD.

Trên thị trường tự do, giá USD vẫn đang tăng từng ngày, hoạt động mua - bán diễn ra sôi động, nhộn nhịp trở lại sau một thời gian dài yên ắng. Tại các khu phố Trần Nhân Tông, Cầu Giấy (Hà Nội), các tiệm vàng mua bán ngoại tệ với khối lượng từ 1.000 USD cho đến cả chục nghìn USD. Cho tới hôm qua 5.10, các đại lý lớn ở Hà Trung đã tăng giá cả đầu vào lẫn đầu ra. Cụ thể, giá mua USD vào chiều 5-10 khoảng 21.480 đồng/USD, bán ra 21.500 đến 21.540 đồng/USD. So với 1 tháng trước đó (ngày 5-9), tỷ giá chính thức tăng 10-15 đồng/USD, còn trên thị trường tự do đã tăng 450-500 đồng/USD.

Nguyên nhân chính khiến tỷ giá sốt trở lại trong những ngày gần đây, đặc biệt trên thị trường tự do, theo TGĐ một công ty vàng lớn tại Hà Nội, chủ yếu do tác động từ thị trường vàng. Theo ông này, kể từ đầu năm đến nay, nguồn ngoại tệ dành để nhập khẩu vàng lên tới 1,5 tỉ USD, chỉ riêng tháng 9.2011 con số này là 600 triệu USD. “Các đầu mối nhập khẩu vàng không đủ USD để nhập do các NH không còn dư dả ngoại tệ như vài tháng trước. Một số công ty phải mua USD cao hơn mức giá niêm yết của NH, lên 21.000 đồng/USD”, vị TGĐ này nói.

Nguồn tin từ một lãnh đạo NHNN cho biết chủ trương của cơ quan này thời gian qua là không can thiệp mạnh tay vào tỷ giá, chấp nhận để tỷ giá tăng ở mức độ hợp lý. Sở dĩ như vậy là vì thời gian qua, cầu ngoại tệ chủ yếu đến từ các đầu mối nhập khẩu vàng. Không ít đầu mối lợi dụng tỷ giá thấp, chênh lệch giá vàng cao để hưởng lợi. Vì vậy, NHNN chỉ can thiệp để cho tỷ giá không bùng lên, tránh việc người dân có tâm lý tỷ giá không thể kiềm chế.

Tỷ giá VND/USD đang chịu áp lực tăng mạnh

Dư nợ tín dụng ngoại tệ tăng

Ngoài áp lực của vàng, gần đây dư luận đang ồn ào về các khoản vay nợ nước ngoài hàng tỉ USD của các NH thương mại. Thực tế, tại cuộc họp với 12 NH lớn chiếm 80% thị phần ngày 4-10, NHNN ngoài việc tái khẳng định giữ tỷ giá không tăng quá 1% đến cuối năm, đã kèm theo lời cảnh báo rất đáng chú ý: “Kiểm soát chặt chẽ việc cho vay bằng ngoại tệ, giảm quy mô và tốc độ phù hợp với khả năng huy động vốn bằng ngoại tệ trên thị trường 1 và các nguồn vốn ổn định lâu dài từ nước ngoài. Chủ động phát hiện các tổ chức có biểu hiện hay nguy cơ mất khả năng thanh khoản để có biện pháp xử lý kịp thời”.

Theo một chuyên gia, việc khẳng định tỷ giá không biến động quá 1%, chủ yếu NHNN muốn cố gắng tạo niềm tin cho thị trường, còn thực tế nhà điều hành cũng đã nhìn thấy áp lực tỷ giá đang lớn dần. Nếu không kể vàng, không tính tới nhu cầu ngoại tệ dùng thanh toán cuối năm tăng đột biến, áp lực nhập siêu, thì các khoản vay nợ USD vượt quá xa so với khoản huy động vào, tiềm ẩn rủi ro khó lường. Thông tin chính thức từ NHNN cho biết, đến 31-8-2011, trong khi dư nợ VND chỉ tăng 6,94% thì dư nợ ngoại tệ tăng 21,79%. Mặc dù NHNN đã tăng tỷ lệ dự trữ bắt buộc, siết chặt cho vay ngoại tệ… nhưng lãnh đạo NHNN dự báo, cuối năm tăng trưởng tín dụng ngoại tệ sẽ lên tới 30%, mức tăng được nhận định là “khủng khiếp”.

Trong khi đó, suốt nhiều tháng qua, nguồn ngoại tệ huy động vào đã được các NH sử dụng hết công suất 100%, nhưng vẫn không đủ để cân đối, hiện các NH thương mại đang phải đi vay, nhận tài trợ của tổ chức nước ngoài với số lượng lớn.

Ông Trần Bắc Hà, Chủ tịch kiêm TGĐ NH đầu tư và phát triển VN (BIDV) cho rằng, mức dao động tỷ giá theo khẳng định của NHNN không quá 1% từ nay đến cuối năm đã tạo được niềm tin lớn cho thị trường. Nhưng ông tỏ ra lo ngại vì dư nợ tín dụng ngoại tệ đang tăng quá cao, các DN đang vay ngắn hạn để đắp đổi, trong khi khả năng huy động không có thì phải xử lý như thế nào. Ông cũng kiến nghị NHNN cần thành lập đoàn công tác gắn việc kiểm tra dư nợ tín dụng với hệ số sử dụng ngoại tệ để có biện pháp chấn chỉnh ngay.

TGĐ Eximbank Trương Văn Phước cũng lo lắng về sự mất cân đối huy động và cho vay ngoại tệ sẽ gây áp lực lên tỷ giá. Đối với sự ổn định ở mức 1% như khẳng định của NHNN, theo ông chỉ mang tính chất tương đối, vì thâm hụt thương mại, nhập siêu nền kinh tế còn cao. Ông Phước cho rằng, dù là ngoại tệ vay hay mua để thanh toán đều tác động rất mạnh lên nhập siêu, làm lệch pha hoạt động trên thị trường ngoại hối và tín dụng ngoại tệ.