Phân biệt so biển và sam biển tránh ăn nhầm chết người

 Con so và con sam đều sống ở vùng ven biển, trong các vịnh, đầm nước mặn và các cửa sông, hình thù giống hệt nhau nên dễ nhầm lẫn. Hàng năm cả nước vẫn ghi nhận các vụ ngộ độc chết người do ăn trứng so biển.

Con sam và con so có hình dáng khá giống nhau nhưng sam luôn đi theo đôi.

Con sam (tên khoa học Tachypleus tridentatus) có hình thù lạ mắt, vỏ cứng như mai cua, mình tròn vẹt, đường kính khoảng một gang tay (20 cm), dưới bụng có 8 chân càng nhỏ, bơi rất chậm và bò như cua. Sam cái nặng khoảng một kg, sam đực nhỏ hơn, chỉ nặng bằng nửa sam cái. 

Đuôi sam có gờ mặt lưng rất rõ, hình tam giác. Sam biển sống từng cặp, mỗi cặp làm tổ để sinh sống cùng nhau. Sam trưởng thành nặng 1,5-2 kg. Người ta bắt sam để lấy trứng ăn là chính, do đó thường vứt bỏ sam đực đi vì sam đực không có trứng và không nhiều thịt.

Con so biển (tên khoa học Carcinoscorpius rotunicauda) có hình dáng rất giống sam, nhưng là một loài có độc, khi ăn có thể dẫn đến chết người. Loài này sống ở ven biển, nơi các lạch nước ngọt. Chúng có hình dạng rất giống sam biển nhưng kích thước nhỏ hơn và không đi theo thành từng cặp. Đuôi không có gờ mặt lưng, tiết diện cắt ngang của đuôi có dạng hình trứng hay tròn. Kích thước tối đa của so là 25 cm, trọng lượng dưới một kg.

Điểm khác biệt rất dễ nhận thấy là sam lúc nào cũng đi đôi, còn so biển nhỏ hơn sam và chỉ đi một mình.

Theo Cục An toàn Thực phẩm, Bộ Y tế, trứng sam là thức ăn ngon và bổ, còn trứng so rất độc, ăn phải sẽ bị ngộ độc nguy hiểm. Chất độc giết người trong loài so biển là Tetrodotoxin, cực độc giống độc tố của cá nóc. Những vụ ngộ độc thức ăn do Tetrodotoxin thường rất nặng. Độc tố này tác động lên thần kinh trung ương, gây tê liệt cơ thể, ngừng tuần hoàn, hô hấp, nạn nhân tử vong nhanh chóng.

Chất độc này được hấp thu nhanh qua đường tiêu hóa trong khoảng 10-15 phút, đạt nồng độ cao nhất trong máu sau 20 phút và chỉ sau mấy giờ sau khi ăn các triệu chứng ngộ độc xuất hiện. Liều tử vong đối với người là 1-2 miligam độc chất Tetrodotoxin. Nguyên nhân tử vong chủ yếu liệt cơ hô hấp và hạ huyết áp.

Để đề phòng ngộ độc, Cục An toàn Thực phẩm khuyến cáo người dân tuyệt đối không được ăn so biển, kể cả trứng và thịt của chúng.

Hà An